Naukowcy alarmują: Przekroczono sześć z dziewięciu "granic planetarnych"

System podtrzymywania życia na Ziemi został tak bardzo uszkodzony przez człowieka, że obecnie nasza planeta znajduje się "daleko poza granicami bezpiecznego miejsca dla ludzkości" - ostrzega grupa międzynarodowych naukowców w pracy opublikowanej w środę w serwisie Science Advances.

Jaka prognoza pogody jest najlepsza? Taka, która jest aktualizowana co 30 minut. Wypróbuj darmową aplikację Pogoda Interia. Zainstaluj z Google Play lub App Store

Jak alarmują uczeni, z powodu działalności człowieka przekroczonych zostało już sześć z dziewięciu "granic planetarnych", czyli kluczowych czynników pomagających ocenić "stan zdrowia" naszej planety. Granice te dotyczą kluczowych systemów ziemskich, w tym klimatu, wody czy bioróżnorodności. Ich przekroczenie sprawia, że utrzymanie stabilnych i zdrowych warunków na planecie staje się coraz trudniejsze.

Z badania wynika, że wkrótce może nam grozić naruszenie kolejnych dwóch granic. Oznacza to, że system podtrzymywania życia na Ziemi przesuwa się daleko poza stabilny stan, który trwał od końca ostatniej epoki lodowcowej, czyli od 10 tysięcy lat do początku okresu rewolucji przemysłowej.

Sprawdź też: Gigantyczny wir polarny rodzi się nad Arktyką. To on odpowiada za pogodę zimą

Jak wyjaśnia współautorka badania Katherine Richardson z Uniwersytetu w Kopenhadze, Ziemię można przyrównać do ludzkiego organizmu. W tym przypadku granice planetarne można traktować jako ciśnienie krwi. Wysokie ciśnienie nie oznacza, że na pewno dostaniemy ataku serca, jednak zwiększa ryzyko jego wystąpienia. Dlatego uważa, że "trzeba pracować nad zmniejszeniem ciśnienia krwi".

Współautor pracy, Johan Rockstrom z Instytutu Badań nad Wpływem Klimatu w Poczdamie, powiedział, że "jesteśmy w bardzie złym stanie". Według niego planeta traci odporność:

Obecnie tylko obszary dotyczące oceanów, powietrza i warstwy ozonowej znajdują się w granicach bezpieczeństwa, jednak sytuacja dotycząca oceanów i powietrza zmierza w złym kierunku - wynika z badania.

Czytaj: Największy pożar w historii. Wiry ogniowe w 15 minut żywcem spaliły 100 tysięcy ludzi

Definicję "granic planetarnych" stworzyli w 2009 roku Johan Rockstrom i jego współpracownicy. Dotyczyły one różnych obszarów klimatu, które da się naukowo zmierzyć i w ten sposób określić "stan zdrowia" naszej planety. Dane te zaktualizowano następnie w 2015 roku, a teraz w najnowszej publikacji.

Warto wiedzieć: Ponura prognoza sprzed 40 lat się sprawdziła. Wykańczamy Ziemię

W większości przypadków naukowcy do określenia tego, czy przekroczono którąś z granic, korzystają z wyników innych prac naukowych. Sami uczeni zwracają uwagę, że przekroczenie owych granic nie oznacza, że automatycznie nastąpią straszne wydarzenia. Należy je raczej traktować jako znaczniki, po przekroczeniu których znacząco rośnie ryzyko fundamentalnych zmian w fizycznym, biologicznym i chemicznym systemie podtrzymywania życia na Ziemi.

Jeśli dziewięć czynników będzie mieścić się w granicach, to ludzkość jest relatywnie bezpieczna. Jeśli natomiast granice zostaną przekroczone, może być inaczej - twierdzi Rockstrom. Ponadto należy je traktować jako system naczyń połączonych: z komputerowych symulacji wynika, że pogorszenie jednego czynnika wpływa na osłabienie pozostałych. Na szczęście to działa w obie strony: poprawa w jednym z nich pozytywnie wpływa na pozostałe.

Jak twierdzą autorzy pracy, z komputerowych symulacji wynika, że "jednym z najpotężniejszych środków, jakie ludzkość ma do dyspozycji w walce ze zmianami klimatycznymi" jest czyszczenie lądów oraz ratowanie lasów.

Według naukowców, odbudowanie powierzchni lasów do stanu z końca XX wieku mogłoby pomóc w pochłanianiu dwutlenku węgla. Wówczas nie byłby on uwięziony w powietrzu, co powoduje wzrost globalnej temperatury.

Zobacz: Trawy jak drzewa. Łąki i sawanny niedocenione w walce z ociepleniem

Niedocenianą kwestią ma być też bioróżnorodność, która znajduje się w bardzo złym stanie. Johan Rockstrom twierdzi, że jest ona kluczowa w utrzymaniu nietkniętego cyklu obiegu wody i węgla w przyrodzie.

***

Czytaj także: 

Wybory 2023. Tak wypełnisz kartę wyborczą, by głos był ważny

Jak głosować poza miejscem zameldowania? Masz czas do 12 października 

Jak zagłosować za granicą? Nie wszędzie wystarczy dowód osobisty