Dlaczego deszcz pachnie? Odpowiedź cię zaskoczy
Lubisz aromat wiosennego deszczu? Jeśli tak, to czy zastanawiałeś się kiedyś, skąd się on w ogóle bierze? Okazuje się, że dużą rolę odgrywają w tym wszystkim między innymi... bakterie. Dowiedz się, jak powstaje ten zapach i dlaczego duże znaczenie ma miejsce, na które spadają krople wody. Wyjaśniamy, dlaczego deszcz ma aromat i czemu pachnie właśnie tak, a nie inaczej.
Zapach deszczu jest jedyny w swoim rodzaju i ciężko go z czymkolwiek pomylić. Skąd jednak w ogóle bierze się ten jedyny w swoim rodzaju aromat? Po raz pierwszy odpowiedzi na to intrygujące pytanie udzieliła dwójka australijskich naukowców w 1964 roku. Isabel Joy Bear i Richard Thomas wykazali wówczas, że zapach, który większości ludzi kojarzy się z deszczem, powstaje w wyniku uderzania kropel wody o grunt i mieszania się jej z olejami roślinnymi.
Sprawdź też: Dlaczego chmury przybierają najróżniejsze barwy, od bieli przez granat po czerwień?
Swoje odkrycie naukowcy nazwali petrchior - od połącznia greckich słów petra (kamień) i ichor (krew bogów). Ów petrichor to w rzeczywistości aromat związków chemicznych, które uwalniają się z gleby pod wpływem wody. Ich głównym "producentem" są żyjące w glebie drobnoustroje, które rozkładają materię organiczną na proste składniki chemiczne.
Owe aktynobakterie z grupy promieniowców wytwarzają zarodniki - tym więcej, im dłuższy jest okres bezdeszczowej pogody. Kiedy w końcu przychodzi deszcz, unosi on substancję chemiczną wydalaną podczas produkcji zarodników. Ta substancja to geosmina.
Geosmina pachnie bardzo intensywnie, a szczególnie mocno w lasach oraz na terenach słabiej zurbanizowanych. W mieście jej aromat może być mniej wyczuwalny niż ozon. Kiedy krople wody uderzają w ziemię - zwłaszcza w porowatą powierzchnię jak luźna ziemia - rozbryzgują się i uwalniają w ten sposób mikrocząsteczki, w tym zawierające geosminę.
Obecne w glebie składniki petrichoru są w ten sposób rozsiewane przez podmuchy wiatru na okolicznym terenie. Jeśli deszcz oraz towarzyszący mu wiatr są dostatecznie silne, to petrichor może zostać "wysłany" nawet na znaczne odległości i w ten sposób ostrzec przed zbliżającą się ulewą.
Ta apka mówi, kiedy spadnie deszcz - co do minuty! Wypróbuj nową aplikację Pogoda Interia! Zainstaluj z Google Play lub App Store
Tuż po przejściu burzy lub ulewy w powietrzu często unosi się charakterystyczny zapach. Odpowiada za to ozon, który spływa z wyższych warstw atmosfery i trafia do naszych nozdrzy. Ten składający się z trzech atomów tlenu związek ma niezwykle charakterystyczną woń, niekiedy zbliżoną do chloru. Dlatego też - szczególnie po przejściu ciężkiej burzy - można poczuć w powietrzu ten nieco "sterylny" zapach.
Zobacz też: Trąba powietrzna nad Polską. Zrywała dachy, łamała drzewa. Tak wygląda krajobraz po żywiole
Znając już ogólny mechanizm tworzenia się "deszczowego zapachu" naukowcy nie spoczęli jednak na laurach. W 2015 roku uczeni ze słynnego Massachusetts Institute of Technology (MIT) przeprowadzili zaawansowane eksperymenty z użyciem ultraszybkich kamer, z pomocą których sfilmowano rozmaite rodzaje deszczu padającego na rozmaite powierzchnie.
Jak odkryli amerykańscy naukowcy, najintensywniejszy zapach powstaje w wyniku deszczów padających na porowate, naturalne powierzchnie. Jest to więc potwierdzenie wcześniejszej wiedzy na ten temat.
Dzięki wyspecjalizowanym kamerom można było zaobserwować, że kiedy na luźne, naturalne podłoże spada kropla wody, to tworzy na powierzchni styku z gruntem malutkie pęcherzyki powietrza. Te pęcherzyki rozrastają się i podróżują w górę kropli wody, gdzie następnie pękają i uwalniają mieszaninę aerozoli - również zapachowych. W ten sposób powstaje petrchior.
Może Cię zainteresować: Tajemniczy pył na autach to nie piasek z Sahary. Sprawdź, jak się go pozbyć
Dzięki swoim badaniom naukowcy z MIT mogli stwierdzić, że najintensywniejszą woń wydzielają lekkie, niewielkie deszcze, ponieważ ich krople opadają wolno i pęcherzyki powietrza mają czas podróż w górę kropli. W przypadku intensywnej ulewy nie ma na to czasu: wtedy krople wody uderzają w grunt z dużą prędkością i niemal od razu się rozpadają.
Bardziej pachnący jest również deszcz padający na naturalny grunt. Kiedy z kolei woda spada na gładką i twardą powierzchnię, to również szybko się rozpada i nie ma czasu uwolnić aerozoli.
