Jak polskie miasta walczą ze smogiem?

Walka ze smogiem kosztuje - to fakt. Co roku w Polsce wydaje się miliardy złotych na kolejne programy poprawy jakości powietrza i nie są to pieniądze wyrzucone w błoto. Można wręcz stwierdzić, że wydane dzisiaj pieniądze na walkę z zanieczyszczeniami to wysokooprocentowana lokata, która wkrótce przyniesie spodziewany zysk. Smog bowiem niszczy nasze zdrowie od środka - przez to częściej chorujemy, nie mogąc pracować, dzieci rodzą się słabsze, a opieka zdrowotna najstarszych i najbardziej schorowanych kosztuje coraz więcej i więcej. Czyste powietrze jest więc gwarancją zdrowia społecznego, które ma niebagatelne znaczenie dla całego procesu bogacenia się społeczeństwa. Zdecydowana większość najbogatszych samorządów wydaje krocie na oczyszczenie powietrza i choć wielu z nas może tego nie dostrzegać na co dzień, sytuacja z każdym rokiem w końcu zmienia się na lepsze!

Nie ma co ukrywać - Kraków zasłużenie dzierży tytuł polskiej stolicy smogu. Jedno z najpopularniejszych turystycznie miejsc w Polsce przez ponad pięć miesięcy w roku ogarnięte jest gęstą zawiesiną pyłów - i nawet latem zdarzają się tu przekroczenia norm stężeń niektórych szkodliwych substancji. Władze Krakowa już kilka lat temu rozpoczęły ogromny program wymiany źródeł ciepła, dzięki którym ogrzewane są domy mieszkańców. Tam, gdzie to możliwe i najprostsze, podciąga się miejską sieć ciepłowniczą - w ten sposób krakowianie zyskują najtańszy sposób ogrzewania domu i wody, eliminując przy okazji niewydolne i mocno zanieczyszczające atmosferę piece. Niemal każdy remont większej ulicy w Krakowie łączy się z rozbudową sieci ciepłowniczej i jest to może najbardziej efektywny sposób pozbywania się źródeł smogu. Innym ogromnym programem, który proponują swoim mieszkańcom władze Krakowa, to projekt dopłat do nowych pieców - jeśli ktoś zdecyduje się w końcu wyrzucić swój stary kocioł grzewczy, może kupić nowy - tej najwyższej klasy, który wyeliminuje większość pyłów i szkodliwych gazów - z ogromną dopłatą. Kraków walczy również ze źródłami smogu w transporcie - gdy w mieście przekroczone zostały normy, władze wprowadzają darmową komunikację miejską dla osób, które zostawią samochód w domu. W mieście królów polskich regularnie czyści się ulice z pyłów, a autobusowy tabor w krakowskim MPK jest już w pełni ekologiczny! Program walki ze smogiem w Krakowie jest na tyle wszechstronny, że włodarze miasta nie zapominają o szczególnym ukształtowaniu terenu wokół. Kraków bowiem leży w niecce, do którego spływają wszystkie zanieczyszczenia z mniejszych miasteczek, położonych dookoła, dlatego też miasto stara się - w miarę swoich możliwości - pomagać finansowo biedniejszym sąsiadom w walce z "kopciuchami", czyli najgorszymi kotłami grzewczymi. Osobną kwestią jest fakt, że Kraków jest prymusem w przyciąganiu nowych, czystych miejsc pracy - to właśnie tutaj powstaje coraz więcej stanowisk, które opierają się na pracy biurowej, a więc takiej, która do atmosfery emituje mniej zanieczyszczeń niż np. przemysł.

Stolica Polski to nasze największe miasto, które od lat trapi problem smogu. Sytuacja jest fatalna zwłaszcza zimą. Władze Warszawy postanowiły nie czekać na rządowe i unijne regulacje i wskazówki, jak walczyć z zanieczyszczeniem powietrza i rozpoczęły samodzielną batalię - przede wszystkim o wyeliminowanie "kopciuchów". Od kilku lat stołeczny ratusz prowadzi kilka projektów, koncentrujących się na wymianie pieców, które emitują ogromne ilości zanieczyszczenia do atmosfery. Te są najgroźniejsze, bo to właśnie stąd bierze się duża część smogowej mieszaniny. Oprócz tego, Warszawa modernizuje swój transport - komunikacja autobusowa już dziś oparta jest w większości na pojazdach spełniających rygorystyczne normy. Podobnie jak Kraków, stolica rozbudowuje swoją sieć ciepłowniczą - szacuje się, że co roku przyrasta jej około 12 kilometrów i już dziś w jej zasięgu znajduje się niemal 80 proc. mieszkańców! Stołeczny ratusz nie poprzestaje na tym - prowadzi również kilkanaście projektów edukacyjnych, które w najmłodszych mają wyrobić proekologiczne nawyki, a u starszych - zmienić przyzwyczajenia i pomóc zrozumieć, jak poważnym problemem jest smog i jak złe dla zdrowia jest życie w zanieczyszczonym powietrzu.

Stolica dba również, by - do czasu wyeliminowania albo chociaż ograniczenia problemu smogu - nie narażać najmłodszych, a więc najbardziej podatnych na negatywny wpływ zanieczyszczeń powietrza. Włodarze Warszawy uznali, że dobrym pomysłem jest wyposażenie każdego przedszkola w oczyszczacze powietrza, dzięki którym czas spędzony w szkole będzie dla dzieci mniej szkodliwy. Te niewielkie urządzenia są doskonałym sposobem na wyeliminowanie smogu z naszych czterech kątów - wydajne i skuteczne to na przykład marki Philips, które potrafią usunąć niemal sto procent smogu i innych zanieczyszczeń powietrza. To ważne, zwłaszcza, że powietrze w naszych domach zwykle niewiele różni się od tego, które jest za oknem.

Śląsk to jedna z tych części kraju, gdzie problem brudnego, toksycznego powietrza występuje regularnie i w ogromnym stężeniu. Problem bierze się przede wszystkim z bliskości i ogromnej koncentracji ciężkiego przemysłu i licznych kopalni. Do tego rozproszenie na dużych terenach, niekorzystne ukształtowanie terenu - i problem smogu gotowy. Zarówno władze wojewódzkie, jak i włodarze poszczególnych miast starają się jednak dbać o wprowadzanie kolejnych, pilotażowych projektów, które mają przyczynić się do polepszenia jakości powietrza na Śląsku.

Przede wszystkim Śląskie stara się nakłonić mieszkańców do wymiany pieców na te nowsze, eliminując w ten sposób problem "niskiej emisji". W pierwszej edycji programu dopłat do zakupu kotłów nowego typu wydano ponad 4 miliony złotych - dzięki temu zlikwidowano ponad 750 brudzących palenisk! Władze starają się również zwrócić uwagę odpowiednich służb na konieczność kontrolowania i edukowania mieszkańców, by ci nie spalali w swoich domach śmieci. To poważny problem, który tworzy zabójczą mieszaninę pyłów i gazów w tej części kraju. Mandaty do tej pory należały do rzadkości, służby starają się kontrolować i informować mieszkańców - choćby o tym, że spalanie plastiku szkodzi wszystkim.

Kompleksowe przygotowania do walki ze smogiem przygotował dla siebie Dolny Śląsk. Władze wojewódzkie, a także te największych miast tego regionu, doszły do wniosku, że nie można obciążyć mieszkańców w całości kosztami walki z zanieczyszczeniami powietrza. Dlatego to właśnie tutaj władze starają się opierać finansowanie projektów poprawy jakości powietrza nie tylko na środkach własnych, ale nie boją się również korzystać ze środków rządowych.

Wrocław od kilku lat rozwija swoją sieć ciepłowniczą, obejmując programem podłączeń kolejne kamienice - zlokalizowane przede wszystkim w centrum. To właśnie w środku Wrocławia jest spore nagromadzenie starych pieców węglowych, które skutecznie trują całą resztę miasta. Sejmik Województwa Dolnośląskiego przyjął też uchwałę antysmogową - dzięki niej już za pięć lat z Wrocławia i dolnośląskich uzdrowisk mają zniknąć najbardziej trujące piece!

Przed polskimi miastami ciągle długa droga w walce z zanieczyszczeniem powietrza. Nie ma jednak wątpliwości, że nie będzie to walka przegrana: od kilku lat wszyscy wspólnie robimy coraz więcej, by polepszyć jakość powietrza, którym oddychamy. Cud nie zdarzy się jednak z dnia na dzień i nie ma co ukrywać, że póki co - każdy z nas musi bronić się każdym możliwym sposobem przed zabijającym rocznie tysiące Polaków smogiem. Kupujmy i używajmy maseczki antysmogowe, a w domu postawmy domowy oczyszczacz powietrza, dzięki któremu ochronimy i siebie, i naszych najbliższych.

Artykuł powstał we współpracy z firmą Philips, producentem oczyszczaczy powietrza